گناه نگاه و نگاه گناه؛ در راستای فقه طراحی شبکه ارتباطی تراز

گناه نگاه و نگاه گناه

نوشته همسو: بررسی احادیث حیا در راستای طراحی شبکه ارتباطی تراز اسلامی

بررسی زبان تصویری

اکثر پیام ها از دو بخش کلی درست شده است؛ آ. محتوا؛ ب. قالب. قالب ها. رمزگذاری پیام ها معمولاً متناسب با ابزار دریافت کننده پیام است که در انسان معمولا به شکل لمسی، بویایی، چشایی، دیداری و شنیداری است. از این میان، قالب های شنیداری و دیداری کاربرد بسیار زیادی در مبادله اطلاعات دارند.

مزیت قالب دیداری

آ. همگانی بودن آن است؛ ب. دیگری غنای زیادی هر تصویری در ارائه داده ها دارد. که از چند داده تا چند صد داده را در بر می گیرد.

ضعف زبان تصویری

آ. نسبت به امور نامحسوس، مثل امور غیبی؛ مانند «الله» لال است و نیز نسبت به بسیاری از امور کمّی و حتی کیفی دچار نقص است. ب. از سویی، زبان تصویری با سرازیر کردن حجم بسیار زیادی از داده ها با یک تصویر که در یک آن، دیده می شود، امکان پردازش داده ها و توجه خوداگاه به آن را می کاهد و به آسانی بخش ناخودآگاه ذهن انسان را متورم می کند. روشن است که در این حال، انسان متأثر از داده ها و اطلاعاتی خواهد بود که خودش آن را آگاهانه نپذیرفته است. یعنی جامعه ای که از زبان تصویری در حد زیادی استفاده کند، دچار بی خودی و مهندسی تصویر سازان می شود و به کمال و شأن خود نمی رسد.

به دلیل همین ویژگی هجوم حجم انبوهی از داده به ذهن و تغذیه ناخودآگاه ذهن از این داده ها است که در اندام شناسی انسان نیز وضعیت آفرینش چشم و گوش متفاوت است.

چشم، پلک و مرزبان اصلی بیرونی دارد و گوش مرزبان و در اصلی درونی دارد. یعنی هر پیام تصویری ابتدا باید از پلک و دربان چشم بگذرد تا وارد مغز شود، اما پیام های صوتی مستقیماً وارد مغز می شوند و در آنجا بازرسی می شوند. زیرا ورود واژه ها تک به تک خواهد بود و مغز، توان پردازش آنها را خواهد داشت.

در تمثیل می توان پیام صوتی را مانند مرزبان درون کشور (فرودگاه ها) تشبیه کرد که به دلیل شمارش پذیری ساده، هویت افراد در هنگام ورود به کشوری، بررسی نمی شود، بلکه پس از ورود، گذرنامه و روادید آنان بررسی می شود. اما وضعیت مسافران پیام تصویری به دلیل کثرت آنان، در لب مرز زمینی بررسی می شود و پلک ها اجازه ورود به مجرای مغز را داده یا نمی دهند.

افراط در به کار گیری زبان تصویری

افراط در به کارگیری زبان تصویری، همانند افراط در به مصرف نمک یا گوشت است. جهان کنونی بر مبنای معرفت شناسی حسی ماتریالیستی و حس گرایی یهودی[1] و هالیوودگرایی صهیونیزم، به سرعت به سوی زبان تصویری و انزوای مطلق زبان لفظی می رود. و هدف نهایی شکستن معجزه عظیم آفرینش یعنی قرآن است. وقتی ذائقه مردم از زبان لفظی به زبان تصویری کشیده شد، هم محسوسات بیش از حد برجسته می شوند و زمینه ایمان به غیب کاسته می شود و هم این که قرآن که به در قالب زبان لفظی می باشد، برای ذائقه بشر، ناخوانا می شود.

گناه نگاه

چشم فقط دیدنی ها را می بیند و این خود یک نقص است و می تواند سبب دور شدن از اصل باشد؛ زیرا خداوند دیدنی نیست؛ در این راستا، روایت امام حسین (ع) قابل بررسی است: «إِلَهِي تَرَدُّدِي فِي الْآثَارِ يُوجِبُ بُعْدَ الْمَزَارِ فَاجْمَعْنِي عَلَيْكَ بِخِدْمَةٍ تُوصِلُنِي إِلَيْكَ كَيْفَ‏ یُسْتَدَلُّ عَلَيْكَ بِمَا هُوَ فِي وُجُودِهِ مُفْتَقِرٌ إِلَيْكَ أَ يَكُونُ لِغَيْرِكَ مِنَ الظُّهُورِ مَا لَيْسَ لَكَ حَتَّى يَكُونَ هُوَ الْمُظْهِرَ لَكَ مَتَى غِبْتَ حَتَّى تَحْتَاجَ إِلَى دَلِيلٍ يَدُلُّ عَلَيْكَ وَ مَتَى بَعُدْتَ حَتَّى تَكُونَ الْآثَارُ هِيَ الَّتِي تُوصِلُ إِلَيْكَ عَمِيَتْ عَيْنٌ لَا تَزَالُ [تَرَاكَ‏] عَلَيْهَا رَقِيبا». إقبال الأعمال، اسلامیة، ج‏1، ص348.

از این منظر، هر چه دیدنی است، می تواند سبب دوری از رحمت نهایی الهی شود؛ زیرا سنخ رحمت نهایی سنخ امور ظاهری و به ویژه دیدنی نیست و هر کس هم که به دیدن پناه می آورد، از رحمت نهایی خداوند دور خواهد بود؛ پس هم «ناظر» و هم «منظور»، از رحمت نهایی الهی دور هستند:

پیامبر خدا (ص): «لَعَنَ‏ اللَّهُ‏ النَّاظِرَ وَ الْمَنْظُورَ إِلَيْهِ‏». عوالي اللئالي العزيزية في الأحاديث الدينية، ج‏2، ص28. همین روایت، از امیرالمؤمنین (ع) هم نقل شده است: مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، ج‏14، ص271.

زکات نگاه

باید چشم را از وضعیت گناه ذاتی و لعنت خارج کرد و آن را پاک کرد؛ اما راه پاک کردن چشم چیست؟ خداوند زکات را عامل پاکی و رشد قرار داده است: «خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّيهِمْ بِها» توبه، 103. از اموال شان صدقه ای بگیر که آنان را پاکیزه گرداند و آنان را پیراسته و آماده رشد بگرداند.

اما زکات چشم و راه رهایی از لعنت و گناه نگاه چیست؟ حضرت امام صادق (ع) می فرماید: «فَزَكَاةُ الْعَيْنِ النَّظْرَةُ بِالْعِبْرَةِ وَ الْغَضُّ عَنِ الشَّهَوَاتِ وَ مَا يُضَاهِيهَا». مصباح الشريعة، بیروت، ص51.

زکات چشم، نگاهی است که در پس آن اندیشه باشد و از سطح محسوسات عبور کند بهترین راه عبور از سطح محسوسات آن است که به پیام لظفی پناه ببریم؛ یعنی به قرآن. پیام لفظی و به ویژه قرآن، بهترین وسیله برای تفکر و تدبر و ژرف نگری است. یعنی حقیقت قرآن، منبعی برای پرداخت زکات چشم و تطهیر گناه نگاه و نقص و لعنتی است که به فرموده پیامبر (ص)، در ناظر و منظور وجود دارد.

اگر نگاه، گناه و نقص ذاتی در درک خداوند دارد و خداوند هرگز به وی اجازه دیدش را نمی دهد: (لا تدرکه الابصار؛ لنت رانی یا موسی) پس باید به قدر ضرورت از ان بهره برد و نه بیش از آن. شاید از همین رو است که حضرت یحی (ع) می فرماید: «الْمَوْتُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ نَظْرَةٍ بِغَيْرِ وَاجِبٍ». مصباح الشريعة، ص10. مرگ نزد من دوست داشتنی تر از نگاه غیر ضروری است.

لذا خود نگاه، شکارگاه شیطان و نیز تیری از تیرهای شیطان است، یعنی ماهیتی آلوده به سطحی نگری است و در صورتی که زکات آن پرداخت نشود، مسمومیت آن، دست کم به سطحی شدن ذائقه معرفتی و سپس گرایشی می شود.

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «النَّظَرُ سَهْمٌ مَسْمُومٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِيس» جامع الأخبار، شعيري، ص93 نگاه، تیز زهرآلودی از تیرهای شیطانی است. [و چله پرتاب آن، پلکهایی است به حرام باز می شود]

امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: «الْعُیونُ مَصائِدُ الشَّیطانَ» (بحارالانوار، ج 77، ص 294) چشمها، شکارگاه های شیطان است. و هر کس که بخوهد به سلامت از این شکارگاه بگذرد، باید زره زکات نگاه بر تنش باشد.

بر همین پایه، به هر میزان که از داده های نگاهی بکاهیم، از گناه شناختی ما نیز کاسته می شود و بستر تعمق و درک شگفتی های عالم برای ما فراهم می شود:

حضرت محمد (ص) فرموده اند: «غُضُّوا أَبْصَارَكُمْ تَرَوْنَ‏ الْعَجَائِب». مصباح الشريعة، 9. بحار الأنوار، بيروت، ج‏101 ؛ ص41. مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، ج‏14، ص270. چشمهایتان را فروگذارید تا عجایب و شگفتی ها را ببینید.

«لَيْسَ فِي الْبَدَنِ أَقَلُ‏ شُكْراً مِنَ‏ الْعَيْنِ‏ فَلَا تُعْطُوهَا سُؤْلَهَا فَتَشْغَلَكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّه عَزَّ وَ جَل ‏». الخصال، ج‏2، ص629. تحف العقول، النص، ص119. وسائل الشيعة، ج‏6، ص505. چیزی در بدن کم سپاستر از چشم نیست، خواسته اش را ندهید که شما را از یاد خدای عزیز و جلیل باز می دارد.

نگاه گناه

صرف نظر از نقص ذاتی زبان تصویری، گاهی زبان تصویری برای جهات شیطانی نیز به کار برده می شود که سبب دوری مضاعف از رحمت الهی می شود. بنابراین توجه به نکات زیر لازم است:

باید همین پلک را هم محتاطانه به کار گرفت و مرزهای ورودی زمینی را محدود به مکان های خاصی کرد:

قرآن: «قل للمؤمنین یغضوا من ابصارهم». به مؤمنین بگو چشم فرو گذارند. اساساً پیامر (ص) در هنگامی که کسی با وی سخن می گفت، چشم هایش را فرو می انداخت: امام صادق (ع) درباره پیامبر خدا (ص): «… و غَضَّ‏ طَرْفَهُ‏ عَنِ النَّاسِ حَيَاءً حِينَ كَلَّمُوهُ». كافي، دار الحديث، ج‏11، ص306. و چشمش را از روی حیا از مردم فرو می هشت، هنگامی که با وی سخن می گفتند.

امیرالمؤمنین (ع) از پیامبر خدا (ص): «يَقُولُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالى‏ لِابْنِ آدَمَ: إِنْ نَازَعَكَ بَصَرُكَ إِلى‏ بَعْضِ‏ مَا حَرَّمْتُ عَلَيْكَ، فَقَدْ أَعَنْتُكَ عَلَيْهِ بِطَبَقَيْنِ‏، فَأَطْبِقْ وَ لَا تَنْظُرْ …» . كافی، دار الحديث، ج‏15، ص502. خداوند به فرزندان آدم می فرماید: «اگر چشم شما را بستوه آورد که به آنچه ناروا است بنگری، خداوند ترا با دو پوشش (پلک) یاری کرده است؛ پس پلک فروبند و ننگر»!

تفاوت چشم و گوش در آن است که چشم پلک دارد؛ زیرا حساسیت دریافت داده ها و نیز میزان تأثیر گذاری داده های دریافت شده، بسیار زیادتر از گوش است.

حضرت عیسی (ع): «إِيَّاكُمْ وَ النَّظَرَ إِلَى الْمَحْذُورَاتِ فَإِنَّهَا بَذْرُ الشَّهَوَاتِ وَ نَبَاتُ الْفِسْقِ». مصباح الشريعة، ص10. بپرهیزید از نگاه به آنچه ممنوع است، زیرا چنین نگاهی تخم شهوت و رویش فسق و خروج از مسیر است.

آثار چشم فروبندی

  • هرس نگاه

امام صادق (ع): «فَزَكَاةُ الْعَيْنِ النَّظْرَةُ بِالْعِبْرَةِ وَ الْغَضُّ عَنِ الشَّهَوَاتِ وَ مَا يُضَاهِيهَا». مصباح الشريعة، بیروت، ص51.

  • برترین بهره مندی

امام صادق (ع): «مَا اغْتَنَمَ أَحَدٌ بِمِثْلِ مَا اغْتَنَمَ بِغَضِّ الْبَصَرِ لِأَنَّ الْبَصَرَ لَا يُغَضُّ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ تَعَالَى إِلَّا وَ قَدْ سَبَقَ إِلَى قَلْبِهِ مُشَاهَدَةُ الْعَظَمَةِ وَ الْجَلَالِ … وَ الْعَيْنُ جَاسُوسُ‏ الْقَلْبِ‏ وَ بَرِيدُ الْعَقْلِ فَغُضَّ بَصَرَكَ عَمَّا لَا يَلِيقُ بِدِينِكَ وَ يَكْرَهُهُ قَلْبُكَ وَ يُنْكِرُهُ عَقْلُكَ». مصباح الشريعة، ص9.

هیچ کس بهره ای برتر از ا« نبرد که چشم را فروبندد! زیرا چشم از حرام های خداوند والا بسته نمی شود مگر اینکه به قلب او پیشی می گیرد مشاهده عظمت و جلال … و چشم جاسوس قلب و پیک عقل است؛ پس چشمت را فروند از آنچه شایسته دین تو نیست و به قلبت ناخوشایند می آید و عقل تو آن را انکار می کند.

  • دیدن عجایب

حضرت محمد (ص) فرموده اند: «غُضُّوا أَبْصَارَكُمْ تَرَوْنَ‏ الْعَجَائِب». مصباح الشريعة، 9. بحار الأنوار، بيروت، ج‏101 ؛ ص41. مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، ج‏14، ص270. چشمهایتان را فروگذارید تا عجایب و شگفتی ها را ببینید.

چون امیرالمؤمنین (ع) مظهر عجایب است (السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا مَظْهَرَ الْعَجَائِبِ. المزار الكبير، ابن المشهدی، ص208)، طبعاً چشم فروبندی می تواند سبب رؤیت امیرالمؤمین شود؛ چنانکه مشهور است که علامه جعفری پس از ترک تماشای عکس ملکه زیبایی، موفق به تماشای چهره امیرالمؤمنین شدند.

  • حلاوت ایمان و ایمان مسرت بخش

چشیدن شیرینی ایمان: پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: رسول خدا (ص): « النَّظَرُ سَهْمٌ مَسْمُومٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِيسَ‏ فَمَنْ‏ تَرَكَهَا خَوْفاً مِنَ اللَّهِ أَعْطَاهُ إِيمَاناً يَجِدُ حَلَاوَتَهُ فِي قَلْبِه». جامع الأخبار، ص145. نگاه تیر زهرآلودی از تیرهای شیطان است و هر کس آن را از ترس خدا ترک کند، خداوند چنان ایمانی به او عطا کند که شیرینی اش را در دل خویش احساس کند. پیامبر خدا (ص): «النَّظَرُ إِلَى مَحَاسِنِ‏ النِّسَاءِ سَهْمٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِيسَ فَمَنْ تَرَكَهُ أَذَاقَهُ اللَّهُ طَعْمَ عِبَادَةٍ تَسُرُّهُ» مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، ج‏14، ص270 و 271.

  • حج مقبول

پیامبر خدا (ص): «… لَا يَكُفُّ رَجُلٌ فِيهِنَّ (فی الایام المعدودات) بَصَرَهُ … إِلَّا كَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِثْلَ حَجِّ قَابِلٍ». بحار الأنوار، بیروت، ج‏96، ص351. در ایام حج (و در برخی روایات ایام تشریق) مردی چشم فرو نمی بندد، جز آنکه خداوند ارزشی مانند یک حج پذیرفته شده برای وی می نویسد.

  • آرامش در قیامت

برای این که چشم در طول روز چهارتا نباشد، باید شب بیداری بکشد: رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله: امام صادق (ع): « كُلُّ عَيْنٍ بَاكِيَةٌ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِلَّا ثَلَاثَةَ أَعْيُنٍ عَيْنٌ غُضَّتْ‏ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ أَوْ عَيْنٌ سَهِرَتْ فِي طَاعَةِ اللَّهِ أَوْ عَيْنٌ بَكَتْ فِي جَوْفِ اللَّيْلِ مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ». الزهد، النص، ص77 و نیز در کافی، دار الحديث، ج‏3، ص207. همه چشمها روز قیامت گریانند جز سه چشم: چشمی که از حرا م های الهی فروبسته شود، چشمی که در پیروی از خداوند بیدار بماند، یا چشمی که در دل شب از خشیت الهی بگرید.

  • پیوند با حور

امام صادق (ع): «مَنْ نَظَرَ إِلَى امْرَأَةٍ فَرَفَعَ‏ بَصَرَهُ‏ إِلَى السَّمَاءِ أَوْ غَمَّضَ بَصَرَهُ لَمْ يَرْتَدَّ إِلَيْهِ بَصَرُهُ حَتَّى يُزَوِّجَهُ اللَّهُ مِنَ الْحُورِ الْعِينِ». من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص473

هر کسی زنی را دید و دیده اش را به آسمان بدوزد یا چشم فرو بندد، چشمش به خود نیاید، مگر خداوند حوریان بهشتی را به پیوند وی در آورد.

  • راحت قلب

امیرالمؤمنین (ع): «مَنْ غَضَّ طَرْفَهُ اَراحَ قَلْبَهُ» (غرر الحكم و درر الكلم، ص663) آنکه چشم خود را فرو نهد، قلبش را راحت کرده است.

  • کم شدن اندوه

«مَنْ غَضَّ طَرْفَهُ قَلَّ أَسْفُهُ وَ أَمِنَ تَلَفَه». غرر الحكم و درر الكلم، ص663 و نیز مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، ج‏14، ص271. هر کس که پلک فروبندد، اندوهش اندک شود و از تلفش برهد.

  • نیکو شدن اوصاف

امیرالمؤمنین (ع): «مَنْ عَفَّتْ أَطْرَافُهُ حَسُنَتْ‏ أَوْصَافُهُ‏». عيون الحكم و المواعظ، ليثي، ص464. آن که پلک هایش پاک باشد، صفاتش نیکو گردد.

  • راه رسیده به فروبندی چشم

از امیرمؤمنان (ع) پرسیدند که چگونه می توان چشم فروهشت؟ « بِمَا ذَا يُسْتَعَانُ عَلَى غَضِّ الْبَصَرِ؟» ایشان فرمودند؛ با فروهشتگی در یر سلطان آگاه بر رازت: «بِالْخُمُودِ تَحْتَ‏ سُلْطَانِ‏ الْمُطَّلِعِ عَلَى سِرِّك‏». مصباح الشريعة، ص9.

خطرات چشم چرانی

آ. خطرات دنیوی

     1. آشفتگی خاطر و حسرت

امیرالمؤمنین (ع): «مَنْ أَطْلَقَ نَاظِرَهُ أَتْعَبَ‏ خَاطِرَهُ‏ مَنْ تَتَابَعَتْ لَحَظَاتُهُ دَامَتْ حَسَرَاتُهُ». جامع الأخبار، شعيري، محمد بن محمد، بی تا، نجف: حیدریة، ص93. آنکه دیده اش را رها کند، خاطرش را رنجانده است و هر کی پی در پی دیده وا کند، حسرت هایش پیوسته باشد.

     2. اندوه

«مَنْ أَطْلَقَ طَرْفَهُ جَلَبَ‏ حَتْفَهُ‏». غرر الحكم و درر الكلم، ص663. هر که دیده را وا گذارد، نابودی خود را گرفته است.

     3. حسرت طولانی

امام صادق (ع): « كَمْ مِنْ نَظْرَةٍ أَوْرَثَتْ حَسْرَةً طَوِيلَةً». المحاسن، ج‏1، ص 109

       4. مزرعه شهوت

امام صادق (ع): «النَّظْرَةُ بَعْدَ النَّظْرَةِ تَزْرَعُ فِي الْقَلْبِ الشَّهْوَةَ وَ كَفَى بِهَا لِصَاحِبِهَا فِتْنَةً». من لا يحضره الفقيه، ج‏4، ص18.

نگاهِ پس از نگاه، در دل شهوت می کارد و آننگاه برای ایجاد فتنه برای صاحبش کافی است.

امام صادق (ع) از حضرت مسیح (ع): «إِيَّاكُمْ‏ وَ النَّظْرَةَ فَإِنَّهَا تَزْرَعُ فِي قَلْبِ صَاحِبِهَا الشَّهْوَةَ وَ كَفَى بِهَا لِصَاحِبِهَا فِتْنَةً- يَا طُوبَى لِمَنْ يَرَى بِعَيْنَيْهِ‏ الشَّهَوَاتِ وَ لَمْ يَعْمَلْ بِقَلْبِهِ الْمَعَاصِيَ». الأمالي، مفید، النص، ص208.

     5. آسیب جسمانی

امام باقر (ع) فرموده اند که جوانی از انصار، در مدینه با زنی برخورد کرد، به وی خیره شد و چشم از او بر نداشت. در این حال، وارد کوچه تنگی شد و صورتش به استخوان بیرون زده از دیوار برخورد و شکافت. سپس نزد پیامبر (ص) رفت و جریان را گفت. آنگاه این آیه حفظ چشم از نگاه به فرج و حفظ فرج از نگاه چشم نازل شد[2]: قُل لِلمؤمِنینَ یغُضُّوا مِنْ اَبْصارِهِمْ …» نور، 30. «اسْتَقْبَلَ شَابٌّ مِنَ الْأَنْصَارِ امْرَأَةً بِالْمَدِينَة…». كافي، دار الحديث، ج‏11، ص197.

     6. مکافات عمل در دنیا

حدیثی قدسی از امام باقر (ع): «… يَا مُوسَى بْنَ عِمْرَانَ عِفَّ تَعِفَّ أَهْلُكَ … كَمَا تَدِينُ‏ تُدَانُ». من لا يحضره الفقيه، ج‏4، ص21. خداوند به حضرت موسی فرمود: ای موسی عفت پیشه کن تا اهلت در معرض بی عفتی قرار نگیرند … آن گونه که جزا دهی، جزا بینی.

هر که باشد نظرش در پی ناموس کسان / پی ناموس وی افتد نظر بوالهوسان

ب. خطرات اخروی
  1. میخ آتشین در چشم

رسول خدا (ص): «مَنْ مَلَأَ عَيْنَهُ حَرَاماً يَحْشُوهَا اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَسَامِيرَ مِنْ نَارٍ ثُمَّ حَشَاهُمَا نَاراً إِلَى أَنْ تَقُومَ النَّاسُ ثُمَّ يُؤْمَرُ بِهِ إِلَى النَّارِ». مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، ج‏14، ص268 و الأمالي، صدوق، النص، ص429. و بحار الأنوار، بيروت، ج‏7، ص215.

آن که چشمانش را از نگاه به زن نامحرم پر کند، روز قیامت، خداوند چشمانش را ابتدا با میخ های آتشین و سپس از آتش پر کند، تا وقتی که به حساب مردم رسیدگی کند، سپس امر می شود که او را به جهنم ببرند.

  1. زنای چشم

پیامبر خاتم (ص): «فَالْعَيْنُ زِنَاهُ النَّظَرُ». جامع الأخبار، ص145. زنای چشم، نگاه کردن، است.

آخرین خطبه پیامبر خاتم (ص): «مَنْ‏ فَاكَهَ‏ امْرَأَةً لَا يَمْلِكُهَا حُبِسَ بِكُلِّ كَلِمَةٍ كَلَّمَهَا فِي الدُّنْيَا أَلْفَ عَامٍ» أعلام الدين في صفات المؤمنين، دیلمی، ص414. هر کسی با زن نامحرمی شوخی کند برای هر کلمه ای که با او در دنیا سخن گفته، هزار سال در جهنم زندانی می شود. البته شوخی می تواند با نگاه هم باشد!

محدوده نقش قصد در تأثیر نگاه

مسأله 2309: «نگاه كردن مرد به بدن زن نامحرم، چه با قصد لذّت و چه بدون آن، حرام است.. نگاه كردن به صورت و دست‌ها، اگر به قصد لذّت باشد حرام است». توضيح المسائل، امام خمينى)؛ ص 510.

امیرالمؤمنین (ع)؛ سُئِلَ عَنِ الرَّجُلِ تَمُرُّ بِهِ‏ الْمَرْأَةُ فَيَنْظُرُ إِلَيْهَا قَالَ أَوَّلُ نَظْرَةٍ لَكَ وَ الثَّانِيَةُ عَلَيْكَ لَا لَكَ وَ النَّظْرَةُ الثَّالِثَةُ سَهْمٌ مَسْمُومٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِيسَ مَنْ تَرَكَهَا لِلَّهِ لَا لِغَيْرِهِ أَعْقَبَهُ اللَّهُ إِيمَاناً يَجِدُ طَعْمَهُ». دعائم الإسلام، ج‏2، ص202.

امام صادق (ع): «أَوَّلُ النَّظْرَةِ لَكَ وَ الثَّانِيَةُ عَلَيْكَ وَ لَا لَكَ وَ الثَّالِثَةُ فِيهَا الْهَلَاكُ». من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص474.

با این که هر نگاهی صدها داده وارد مغز می کند، اما این داده ها، باید از یک صافی ناخودآگاه عبور کنند تا در چرخه مصرف قرار بگیرند. این چرخه ناخودآگاه، سنخیت هویتی فرد با داده است. اگر کسی داده ای را دریافت کرد ولی سنختی هویتی با آن نداشت، این داده با آن هویت وارد جنگی می شوند که اثرات آن جنگ به شکل اندوه یا شادی نیمه خودآگاه یا ناخودآگاه ظاهر می شود.

اگر هویت انسان به گونه ای بود که احساس سازش با آن داده داشت یا به استقبال آن داده رفت، آن داده به اطلاعات تبدیل شده، بخشی از دانش و بینش فرد می شود.

نام سپاه ناخودآگاه و برآمده از هویت انسان در ادبیات دقیق دینی «نیت» است. نیت یعنی چیزی درونی و ناپیدا و مؤثر.

اگر با قصد و نیت، به چیزی نگاه کردی، وجود خود را به سنخیت با آن فراخوانده ای و آن تصویر، در وجود شما می چرخد و تا جایی که میسر است، به نسخ عناصری می پردازد که با خود ناسازگار می بیند.

نوشته همسو: بررسی احادیث حیا در راستای طراحی شبکه ارتباطی تراز اسلامی

ـــــپانوشتــــــــــــــ

[1]. خداوند بنی اسرائیل را با شکافتن دریا، از دست فرعونیان نجات داد، اما آنان با گذر از دریا، قومی را دیدند که بت می پرستیدند: «وَ جاوَزْنا بِبَني‏ إِسْرائيلَ الْبَحْرَ فَأَتَوْا عَلى‏ قَوْمٍ يَعْكُفُونَ عَلى‏ أَصْنامٍ لَهُمْ» اعراف، 138. آنان به حضرت موسی گفتند که چنین خدایی برای ما بیاور: «قالُوا يا مُوسَى اجْعَلْ لَنا إِلهاً كَما لَهُمْ آلِهَةٌ» اعراف، 138. حضرت موسی نیز نپذیرفت و آنان گفتند که به ما هم به تو ایمان نمی آوریم تا خدایت را به ما نشان دهی: «يا مُوسى‏ لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً» بقره، 55. پس از صاعقه و مرگ آنان، خداوند باز هم آنان را زنده کرد؛ اما آنان به جای ایمان به الله، تندیس گوساله ای را به خدایی برگزیدند: «فَقالُوا أَرِنَا اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ ثُمَّ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُمُ الْبَيِّناتُ» نساء ، 153. و از این بالاتر، اعلام کردند که خدای موسی فراموش شده است: «فَأَخْرَجَ لَهُمْ عِجْلاً جَسَداً لَهُ خُوارٌ فَقالُوا هذا إِلهُكُمْ وَ إِلهُ مُوسى‏ فَنَسِيَ» طه، 88.

[2]. «قُلْ‏ لِلْمُؤْمِنِينَ‏ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ‏ وَ يَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ‏»، فَنَهَاهُمْ‏ أَنْ يَنْظُرُوا إِلى عَوْرَاتِهِمْ‏ ، وَ أَنْ يَنْظُرَ الْمَرْءُ إِلى‏ فَرْجِ أَخِيهِ، وَ يَحْفَظَ فَرْجَهُ‏ أَنْ يُنْظَرَ إِلَيْهِ». كافي، دار الحديث، ج‏3 ؛ ص94.

همچنین ببینید

توحید ولایی؛ واجب سیاسی و التزام علمی به ولایت فقیه

توحید را بیشتر با «لا إله إلا الله» می‌شناسند؛ ولی علامه مصباح با پرداختن به …

4 دیدگاه

  1. سلام
    با بازخوانی بیانات رهبری در دیدار با اعضای خبرگان شروع کردم.fozeazim.blog.ir
    فعلا به یک قالب نسبتا مطلوب رسیده ام. البته هنوز با فضای بلاگ خیلی مانوس نیستم. و با دوستان قراره که مشورت کنم.
    یا علی

  2. سلام پس چرا من عجایب رو نمیدیدم؟!:(

    • مگه چشمتو بسته بودی؟
      اگر بسته نبودی که خوب معلومه دیدن عجایب در کار نیست
      اگر هم بسته بود، انتظار داری با چشم بسته عجایب ببینی؟
      شوخی کردم داداشم.

پاسخ دادن به مدیر لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *